1 Дөнья буйлап таралган унике кабиләгә[1] Аллаһы һәм Раббы Гайсә Мәсих колы Ягъкубтан сәлам!
2-3 Имандашларым, иманыгыз сыналуының сабырлык тудыруын белгәнгә күрә, төрле сынауларга эләгүне үзегезгә зур шатлык дип санагыз.
4 Сез камил, бөтен булсын өчен, сездә кимчелек булмасын өчен сабырлык үз эшен эшләп бетерергә тиеш.
5 Әгәр кайсыгызның да булса зирәклеге булмаса, ул вакытта аны Аллаһыдан сорасын, һәм ул аңа биреләчәк, чөнки Аллаһы юмарт һәм, берсен дә шелтәләмичә, барысына да бирә.
6 Ләкин сез иман белән, инанып, һич тә шикләнмичә сорарга тиеш, чөнки шикләнүчеләр, җил куып йөрткән, бер яктан икенче якка бәрелә торган диңгез дулкынына охшаганнар.
7 Андый кеше Раббыдан нәрсәдер алырмын дип уйламасын.
8 Мондый кеше — икеләнүчән, үзенең кылган гамәлләрендә нык тормаучан.
9 Мохтаҗ мәсихче үзенең күтәрелүе белән горурлансын.
10 Бай исә үзенең түбән төшерелүе белән горурлансын, чөнки ул кыргый чәчәк шикелле юкка чыгачак.
11 Кояш чыга, көйдергеч эсселек башлана, эсседән үлән сула, аның чәчәге коела һәм матурлыгы югала. Байлар да шулай ук үзләренең эшләрен эшләгәндә юкка чыгачак.
12 Сынауларга түзгән кеше бәхетле: алар аша узып, ул Аллаһы Үзен сөючеләргә вәгъдә иткән тормыш таҗын алачак.
13 Коткыга бирелгәннәрнең берсе дә: «Бу коткы Аллаһы тарафыннан җибәрелгән», — дип әйтергә тиеш түгел, чөнки явызлык Аллаһыны вәсвәсәләндерә алмый һәм Аллаһы Үзе беркемне дә вәсвәсәләндерми.
14 Ләкин һәркемне дә үзенең үк кызыктырып алып кереп китүче һәм аны тозакка эләктерүче хайвани теләкләре вәсвәсәгә кертә.
15 Шуннан соң, хайвани теләк, яралып, гөнаһны, ә гөнаһ, ныгыгач, үлемне тудыра.
16 Үзегезгә алданырга ирек бирмәгез, сөекле имандашларым.
17 Һәртөрле игелекле һәм камил бүләк югарыдан, яктылыкларАтасыннан килә. Ул һәрвакыт үзгәрешсез һәм һичкайчан, бо-рылып, караңгылык тудырмый[2].
18 Яратканнары арасында безберенче җимеш булсын өчен, Ул безне, хакыйкать сүзе аша, Үз ихтыяры белән барлыкка китерде.
19 Сөекле имандашларым, шуңа игътибар итегез: һәркем тыңларга өлгер булырга, ә сөйләргә һәм ачуланырга ашыкмаска тиеш,
20 чөнки кеше ачуы Аллаһы теләгән тәкъва тормышка алып килми.
21 Шулай итеп, бөтен әхлакый шакшылыктан һәм башка төрле яманлыктан ваз кичегез, йөрәкләрегез туфрагына утыртылган Аллаһы сүзен тыйнаклык белән кабул итегез, ул сүз сезнең җаннарыгызны коткара ала.
22 Сүз тыңлап кына үз-үзегез-не алдамагыз, ә аны үтәгез.
23 Кем дә булса Аллаһы сүзенә колак сала, ләкин аны үтәми икән, ул үзенә табигать тарафыннан бирелгән йөзен көзгедән караучыга охшап кала:
24 үзенә җентекләп карый да, читкәрәк китү белән, йөзенең ниндилеген шундук оныта.
25 Кем дә кем Аллаһының камил булган иреклелек канунын игътибар белән тикшерә һәм, шулай дәвам итеп, ишеткәнен онытмыйча, аны башкара икән, ул үзенең эшләрендә бәхетле булачак.
26 Әгәр кем дә булса үзен Аллаһыга табынучы дип саный, ләкин телен тыймый икән, бу вакытта ул үзен алдый гына, һәм аның диндарлыгы бернигә тормый.
27 Аллаһы Ата Үз каршында саф, тапсыз санаган табыну — ятимнәрнең, тол хатыннарның кайгылары белән уртаклашып, алар турында кайгырту һәм үзеңне, нәҗесләмичә[3], фани дөньядан саклау.
1 Имандашларым минем, иң бөек Раббыбыз Гайсә Мәсихкә иман итүчеләр буларак, һәркемгә тигез карагыз.
2 Әйтик, җыелышыгызга бай киенгән, алтын балдаклы кеше һәм шулай ук тузган кием кигән ярлы кеше дә килә, ди.
3 Бай киенгән кешегә аерым игътибар биреп: «Менә монда, бу яхшы урынга утырыгыз», — дип әйтсәгез, ярлыга исә: «Әнә тегендә бас» яисә «Аягым очына утыр», — дисәгез,
4 үз арагызда бер-берегезне аерып карыйсыз һәм, начар фикерләргә таянып, хөкемитүче хаким кебек буласыз түгелме?
5 Тыңлагыз, сөекле имандашларым! Аллаһы иманга бай булырга һәм Үзен яратучыларга Үзе вәгъдә иткән Патшалыкны кабул итәргә дөнья күзлегеннәнкараганда ярлы булып күренгәннәрне сайлады түгелме?
6 Ә сез исә ярлыларны мәсхәрәлисез! Сезне җәберләүчеләр һәм хакимнәр алдына сөйрәүчеләр — байлар түгелмени инде?
7 Мәсихнең яхшы исемен яманлыйлар түгелме алар? Ә Аллаһы сезне бу исем белән атады.
8 Әгәр сез чыннан да Изге язмада әйтелгән: «Якыныңны үзеңне яраткан кебек ярат» дигән Аллаһы Патшалыгы канунын үтисез икән, дөрес эшлисез.
9 Ләкин әгәр һәркемгә дә тигез карамыйсыз икән, сез гөнаһ кыласыз һәм канун сезне канун бозучылар дип атап хөкем итә.
10 Канунны бөтен килеш тотучы аның бер генә таләбен үтәмәсә дә, тулысынча канунны бозуда гаепле.
11 Чөнки «Зина кылма» дип әйткән Аллаһы шулай ук «Үтермә» дип тә әйткән. Һәм шуңа күрә дә, әгәр зина кылмасаң, ләкин үтерсәң, син канунны бозучы буласың.
12 Иреклелек кануны буенча хөкем ителәсе кеше буларак сөйлә һәм гамәл кыл.
13 Чөнки рәхимлелек күрсәтмәгәннәргә хөкем рәхимсез булачак. Рәхимлелек исә хөкемнән өстен тора!
14 Әгәр кем дә булса: «Мин иман итәм», — дип әйтә, ә эштә күрсәтми икән, имандашларым, моннан ни файда? Андый иман аны коткара аламы?
15 Әгәр имандаш ир-ат яки хатын-кыз киемгә яки ризыкка мохтаҗ булып, сезнең берәрегез:
16 «Иминлекбелән китегез. Җылыныгыз һәм яхшы итеп тукланыгыз!» — дипәйтсә, әмма аларга тормышта кирәк булган нәрсәләрне бирмә-сә, бу сүзләрдән ни файда?
17 Иман белән дә шулай ук. Әгәр дәиман, үзенә лаеклы гамәлләр белән бергә булмыйча, үзе генә булса, ул үле.
18 Ләкин кемдер: «Синең иман, ә минем эшләр бар!» — дип әйтер. Син миңа үзеңнең иманыңны гамәлләрдән башка күрсәт. Ә мин сиңа үз иманымны кылган гамәлләрем белән күрсәтермен!
19 Син Аллаһының бер булуына ышанасың. Яхшы! Хәтта җеннәр дә моңа ышана һәм калтырап тора.
20 Әй, син, төпсез кеше! Гамәлсез иманның файдасыз булуына дәлилләр телисеңме?
21 Әллә атабыз Ибраһим үзенең улы Исхакны, корбан китерү урынына корбан рәвешендә тәкъдим итеп, эш-гамәлләре белән Аллаһы тарафыннан акланмаганмы?
22 Күрәсең ки, аның иманы кылган гамәлләре белән бергә барган һәм шул гамәлләре аркылы иманы камил булган.
23 Изге язмада язылган: «Ибраһим Аллаһыга ышанды, һәм моның белән Аллаһы тарафыннан хак саналды», — дигән сүзләр тормышка ашты. Шулай итеп, ул «Аллаһы дусты» дип аталды.
24 Кешенең Аллаһы тарафыннан иман белән генә түгел, бәлки кылган гамәлләре белән аклануын күрәсез.
25 Хәбәрчеләрне сыендырып һәм алар-га башка юлдан качарга ярдәм итеп, уйнашчы хатын Рәхәб шулай ук кылган гамәленә карап Аллаһы тарафыннан акланды.
26 Шулай итеп, җансыз тән үле булган кебек, кылган гамәлдән башка иман да үле.
1 Имандашларым, арагыздан бары кайберләрегез генә укытучы булсын. Сез беләсез: укытучы буларак, башкаларга караганда без ныграк хөкем ителербез.
2 Чөнки без барыбыз да төрлечә абынабыз. Сүздә гөнаһ кылмый торган кеше — камил, үзенең бөтен тәнен тыя белә торган кеше.
3 Тыңласыннар өчен, без атларның авызына авызлык кидерәбез һәм, шулай итеп, аларның гәүдәләре белән идарә итә алабыз.
4 Әйдәгез, корабларны мисал итеп китерик. Зур булсалар да һәм аларны көчле җилләр куып йөртсә дә, алар бик кечкенә кораб койрыгы ярдәмендә койрыкчы теләгән якка идарә ителәләр.
5 Тел дә шулай ук, гәүдәнең кечкенә генә әгъзасы булса да, бөек нәрсәләр белән мактана ала. Уйла: нинди кечкенә очкын зур урманны яндырып җибәрергә мөмкин.
6 Тел дә — ут. Тәнебезнең әгъзалары арасында ул — яманлык дөньясы. Ул бөтен тәнебезне нәҗесли һәм тормышыбыз агышында янгын чыгара. Телне исә җәһәннәм уты кабызып җибәрә.
7 Һәртөрле хайваннарны, кошларны, сөйрәлүчеләрне һәм диңгез хайваннарын кеше үзенә буйсындыра ала һәм буйсындырды да.
8 Ләкин беркем дә телне буйсындыра алмый: ул тыелгысыз, усал һәм үтергеч агулар белән тулы.
9 Телебез белән Раббы Атабызны данлыйбыз, шул ук тел белән Аллаһыга охшашлы итеп барлыкка китерелгән кешеләрне каргыйбыз.
10 Бер үк авыздан данлаулар да, каргышлар да чыга. Имандашларым, алай булырга тиеш түгел.
11 Бер чишмәдән төче һәм тозлы су ага аламы әллә?
12 Имандашларым, инҗир агачы зәйтүн, ә йөзем чыбыгы инҗир җимеше бирә аламыни? Тозлы чишмә дә төче су бирә алмый.
13 Сезнең арагызда кайсыгыз зирәк һәм акыллы, ул үзенең шундый икәнлеген игелекле тормышы белән, зирәк тыйнаклык тудырган гамәлләре белән күрсәтсен.
14 Ләкин йөрәкләрегездә ачы көнчелек һәм үз-үзеңне генә ярату яшәсә, мактанмагыз, һәм сез хакыйкатькә каршы ялганламассыз.
15 Андый зирәклек югарыдан түгел, ул дөньяныкы; рухи түгел, ул җеннәрдән килә.
16 Чөнки көнчелек һәм үз-үзеңне генә ярату булган урында тәртипсезлек тә, һәртөрле явыз эшләр дә була.
17 Ә югарыдан килүче зирәклек, беренчедән, саф, шулай ук тыныч, башкаларга игътибарлы, аек акыл белән тыңлаучан, шәфкатьлелек һәм игелекле җимешләр белән тулы, кешеләрне аермый торган һәм эчкерсез.
18 Тәкъвалык орлыкларын тынычлыкта чәчәләр һәм ул орлыклар тынычлык булдыручыларга уңыш китерә.
1 Арагыздагы низаг һәм талашлар кайдан килә? Һәрвакыт сездә көрәшеп яшәүче көчле теләкләрдән килеп чыкмыймыни алар?
2 Сез нәрсәдер телисез, ләкин ала алмыйсыз, үтерәсез, бик каты телисез, ләкин теләгәнегезгә ирешә алмыйсыз. Сез талашасыз һәм көрәшәсез. Аллаһыдан сорамаганга күрә, теләгәнегезне ала алмыйсыз.
3 Сорап та ала алмыйсыз, чөнки, алган нәрсәләрне, хозурлану өчен кулланырга теләп, дөрес булмаган ниятләр белән сорыйсыз.
4 Хыянәтчеләр, сез дөньяны яратуның Аллаһы белән дошман булуга бәрабәр икәнен белмисезме әллә? Дөнья белән дус булырга теләүче кеше Аллаһыга дошман була.
5 Яки Изге язмада: «Аллаһы безгә салган рухны көнләп, бик нык ашкынып тели[4]», — дип юкка гына әйтелгәнме әллә?
6 Ләкин Аллаһының бирә торган мәрхәмәте тагын да зуррак. Менә шуңа күрә Изге
язмада:
«Аллаһы тәкәбберләргә каршы тора,
Ә басынкыларга мәрхәмәтен
бирә»,
— дип әйтелгән.
7 Шуңа күрә үзегезне Аллаһыга буйсындырыгыз. Иблискә каршылык күрсәтегез, һәм ул сездән качар.
8 Аллаһыга якын килегез, һәм Ул да сезгә якынаер. Гөнаһлылар, кулларыгызны чистартыгыз, икеләнүчеләр, йөрәкләрегезне сафландырыгыз!
9 Хәсрәтләнегез, ачыныгыз һәм ыңгырашыгыз! Сезнең көлүегез кайгыга, ә шатлыгыгыз хәсрәткә әйләнсен.
10 Раббы алдында баш иегез, һәм Ул сезне югары күтәрер.
11 Туганнар, бер-берегезне яманламагыз. Үзенең имандашын яманлаучы һәм хөкем итүче канунны да яманлый һәм хөкем итә. Әгәр син канунны хөкем итәсең икән, димәк, син — канунны үтәүче түгел, ә аны хөкем итүче хаким.
12 Бары тик бер генә канун Чыгаручы һәм Хаким бар. Ул гына коткара һәм һәлак итә ала. Шулай булгач, башкаларны хөкем итәргә кем соң син?
13 «Бүген яки иртәгә без шундый-шундый шәһәргә китәрбез һәм анда ел буе торырбыз, сату итәрбез һәм зур табыш алырбыз», — дип сөйләүчеләр, хәзер сез тыңлагыз.
14 Сез хәтта иртәгә тормышыгызда нәрсә буласын да белмисез. Сез аз гына күренеп алучы, ә соңыннан юкка чыгучы томан кебек.
15 Аның урынына сез: «Әгәр Раббы теләсә, без исән булырбыз һәм моны яки тегене эшләрбез», — дип әйтергә тиеш.
16 Ләкин сез, чынлыкта, тәкәбберләнәсез һәм масаясыз гына. Һәр масаю-чанлык — начар!
17 Шулай итеп, кем дә кем дөресен эшләргә кирәклекне белеп тә, алай эшләми икән, бу вакытта гөнаһ кылган була.
1 Байлар, сез тыңлагыз! Сезгә якынлашучы бәхетсезлекләр өчен ыңгырашып елагыз.
2 Сезнең байлыгыгыз череп бетте, киемнәрегезне көя ашап бетерде.
3 Алтын-көмешләрегез тутыкты! Бу тутык сезгә каршы дәлил булачак һәм тәнегезне ут шикелле ашаячак. Байлыкны шушы соңгы көннәрдә тупладыгыз.
4 Кырларыгызда эшләүчеләр сезнең өчен уңыш җыйды, сез исә аларга түләмәдегез. Тыңлагыз — хакы түләнмәгән хезмәт сезгә каршы кычкыра. Уракчыларның ачы тавышлары Чиксез Кодрәтле Раббының колакларына барып ишетелде.
5 Җирдә яшәгәндә сез күңелегезне күрдегез. Сезне чалу өчен билгеләнгән көндә үзегезне симерттегез.
6 Гаепсезне хөкем иттегез һәм үтердегез; ул сезгә каршы килми.
7 Имандашлар, Раббының килүенә кадәр сабыр булыгыз. Игенченең үз җиреннән кыйммәтле уңыш көтеп алуын исегездә тотыгыз. Ул сабырлык белән көзге һәм язгы яңгырлар көтә.
8 Сез дә шулай ук сабыр булыгыз. Күңелегезне ныгытыгыз, чөнки Раббы киләчәк көн якын.
9 Имандашлар, бер-берегезгә каршы әләкләмәгез, алай эшләсәгез, хөкем ителерсез. Хаким инде ишек янында тора.
10 Имандашлар, Раббы исеменнән сөйләгән пәйгамбәрләрнең газаплануларыннан һәм түземлелеклә-реннән үрнәк алыгыз.
11 Түзеп нык торганнарны без бәхетле дип атыйбыз. Сез Әюбнең сабырлыгы турында ишеттегез һәм Раббының ахырда аның белән нәрсә эшләгәнлеген күрдегез; Раббы шәфкатьлелек белән тулы һәм рәхимле бит.
12 Иң элек, имандашларым, ант итмәгез; күк-җир белән дә, я башка нәрсә белән дә ант итмәгез. Аллаһы хөкеменә дучар булмас өчен, сезнең «Әйе» — «Әйе» булсын, «Юк» — «Юк» булсын.
13 Сезнең берәрегез газапка дучар була икән, дога кылсын. Кайсыгыз бәхетле, мактау җырлары җырласын.
14 Кайсыгыз авыру булса, шул иман итүчеләр бердәмлеге өлкәннәрен чакырсын һәм алар, Раббы исеме белән, аңа зәйтүн мае сөртеп, аның өчен дога кылсыннар.
15 Иман белән кылынган дога авыруны сәламәтләндерер, Раббы аны савыктырыр. Әгәр ул гөнаһлар кылган булса, Аллаһы аны гафу итәр.
16 Шулай итеп, савыгу өчен, бер-берегез алдында гөнаһларыгызны икърар итегез һәм бер-берегез өчен дога кылыгыз. Тәкъва кеше догасы зур куәткә һәм көчле тәэсиргә ия.
17 Ильяс безнең кебек үк кеше булган. Яңгыр яумасын өчен, ул тырышлык белән дога кылган һәм ул җирдә өч ел ярым яңгыр яумаган.
18 Соңыннан ул тагын дога кылган, һәм күк яңгыр җибәргән, җир уңыш китергән.
19 Имандашларым, әгәр сезнең берәрегез хакыйкатьтән читләшеп, икенчегез аны хакыйкать кочагына кире кайтарса,
20 ул вакытта белегез: гөнаһлыны ялган юлыннан кире кайтаручы кеше бу гөнаһлының җанын үлемнән коткарыр һәм күп гөнаһ- ларның кичерелүен тәэмин итәр.